رفتارای پر خطر و نوجوونی

خطر پذیری به رفتارایی میگن که احتمال یافته های منفی و داغون کننده جسمی، روان شناختی و اجتماعی رو واسه فرد زیاد کنه. جسور[1](1987) با ارائه اصطلاح سندرم رفتار مشکل ساز، مقولات رفتارای پر خطر رو شامل سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر، الکل، رانندگی خطرناک و فعالیت جنسی خیلی زود دونسته. خطر پذیری و انجام رفتارای پر خطر دقیقا برابر یکدیگر نیستن. خطر پذیری علاوه بر این که انجام رفتارای پر خطر رو در بر میگیره، به آسیب پذیری و در خطر بودن فرد از طرف محیط و نزددیکان و هم گرایشا، تمایلات و باورای نادرست و تهدید کننده فرد درمورد رفتارای پر خطر اشاره داره(زاده محمدی و همکاران، 1386).مصرف مواد مخدر، خشونت و رفتارای جنسی عامل خیلی از مرگ و میرای سنین نوجوونی و ابتدا بزرگسالیه(لیندبرگ و همکاران، 2000). خیلی از رفتارای پر خطر مثل سیگار، الکل، مواد مخدر و روابط جنسی نامطمئن در سنین قبل از 18 سالگی اتفاق میفته(برگمن و اسکات، 2001). در نوجوونی فرد جایگاه خود رو در خونواده، دوستان و جامعه تعیین می کنه. عوامل اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی نقش مهمی در سوگیری رفتاری آدما به عهده دارن. بیشتر نوجوانان با خونواده، جامعه و بستگان دچار رقابت هستن و ممکنه فشار این مشکلات نوجوانان رو در مرحله تصمیم گیری به طرف رفتارای پر خطر بکشونه. جامعه امروز، نوجوانان و خونواده رو با نیازای زیادی رو برو می کنه. در این دوره نوجوانان از خونواده به طرف جامعه کشیده می شه و طبق دشت کردن جایگاه اجتماعی تلاش می کنن. در این زمان اونا ممکنه دوستانی رو انتخاب کنن که والدین قبول نکنن و یا ممکنه پوششی داشته باشن که والدین اون رو نپسندیدند و یا این که به مقایسه خونواده خود با بقیه خونواده ها بدن. مصرف مواد مخدر و الکل و کژرویای اخلاقی در سنین نوجوونی شروع می شه. بررسیای انجام شده در جوامع پیشرفته و رو به رشد، نشون دهنده افزایش رفتارایی مثل مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر استدر یه بررسی روی نوجوانان و جوانان در امریکا که در سال  های 1991-1991 انجام شد، روند رفتارای پر خطر بررسی شد. بررسی یاد شده نشون داد که رفتارای پر خطر جنسی و مصرف تنباکو، الکل و مواد زیاد شده(حسن والدفراوی،1996  به نقل از باریکانی،1387).

2-5- نظریه تغییر رفتار

لویتن1989،طبق نظریه تغییر رفتار، همه جنبه های روانی – اجتماعی ساختار الگویی دارن و به طور کامل رفتارا و مکانیسمای مقابله ای مثبت رو باعث می شن. از نظر روانشناسان، ویژگیای شخصیتی پایه الگوای رفتاری افراده. آلپورت شخصیت رو سازمانی پویا از نظامای روانی و جسمی می دونه که در داخل فرد قرار دارندو تا اندازه ای قابل پیش بینی هستن که بر احساسات و الگوای رفتاری آدم تاثیر می ذارن(کدیور و جوادی،1392).

1- آیزنک

از نظر آیزنک ترکیب شرایط محیط و عوامل نورولوژیکی و شخصیتی باعث به وجود اومدن ویژگیای شخصیتی جور واجور می شه. طبق این فرضیه بعضی شخصیتا نسبت به انجام بعضی رفتارا با استعداد هستن. آیزنک داخل گرایی- برونگرایی، روان ناراحتی و روان نژندی رو عوامل اصلی شخصیت می دونه که هر کدوم ساختار زیستی معینی دارن و از ترکیب جور واجور این عوامل تفاوتای فردی ایجاد میشه. گرای با دید دیگری به نظریه آیزنک دو نظام جدا مغزی فعال سازی/ جلوگیری رفتاری رو توضیح می ده که به پاداش و تنبیهای احتمالی حساسه. آدمایی که نظام فعال سازی رفتاری قوی تری دارن وقتی با احتمال تنبیه مواجه می شن از آن می گریزند و از رفتاری که باعث پیامدای بد شه دوری کنن. نظام فعال سازی رفتاری فقط واسه رسیدن به نتایجی که واسه فرد پاداش دهندهه عمل می کنه و موجب نبود توجه و تنبیه می شه(عبدی و همکاران، 1388).

 

2- الگوای زیستی